Page 23 - muka depan.indd
P. 23
SEJARAH PENTADBIRAN BAHAGIAN MUKAH
berasal dari perkataan ‘Mindanao’. menyelesaikan masalah penduduk
Walau bagaimanapun, tidak terda- dan bertindak jika terdapat gangguan
pat bukti sejarah yang menunjukkan atau pergerakan anti kerajaan di ka-
hubung kait di antara dua perkataan wasan tersebut. Menurut amalan tra-
ini. disi, Abang Manai merupakan seorang
Berdasarkan peta yang diterbitkan penyelesai masalah dan dengan ke-
di Itali pada tahun 1595, perkataan unggulannya beliau dapat bertindak-
‘Malano’ telah ditulis di sepanjang balas dan menyelesaikan apa juga
kawasan pesisiran pantai yang meli- masalah yang mungkin menimbulkan Fort Butdett II
puti Batang Oya, Batang Mukah dan perasaan menentang pemerintah.
Batang Balingian. Ini dapat menun-
jukkan bahawa masyarakat Melanau Kesimpulan Bangunan Fort Burdett telah dibina
telah menetap sejak sekian lama di sekitar tahun 1910 – 1911. Ia mer-
kawasan ini. Tidak dapat dinafi kan bahawa Pe- upakan pusat pentadbiran kerajaan
Orang Melanau mendakwa panggi- hin Orang Kaya Setia Raja Abang Ma- Kolonial British di Daerah Mukah ke-
lan ini telah diberikan oleh orang Me- nai bin Abang Dreman merupakan se- tika itu. Apabila Perang Dunia Kedua
layu Brunei. Orang Melanau sendiri orang pemimpin yang unggul dalam meletus sekitar tahun 1939 hingga
merujukkan diri mereka sebagai ‘A- masyarakat Melanau di Mukah pada 1945, Bangunan Fort Burdett II telah
Likou’ yang bermaksud ‘orang sungai’. kurun ke-19. musnah terbakar.
Secara umumnya, orang Melanau da- Sebagai pemimpin yang bertang- Pada tahun 1954 Fort Burdett telah
pat dikategorikan kepada tiga sub gungjawab dalam melindungi kaum- dibangunkan kembali di tapak yang
kumpulan iaitu Melanau Islam, Kris- nya daripada musuh dan menyelesai- lain bagi menggantikan Fort Burdett
tian dan Pagan. lam menyelesaikan pelbagai masalah kan masalah kaumnya, beliau bukan II yang telah musnah. Bangunan ini
serta dalam menghadapi cabaran sahaja amat dihormati oleh kaum- telah menjadi pusat pentadbiran Pe-
Latar Belakang Peribadi sama ada daripada masyarakat itu nya sendiri, malahan oleh pemerin- jabat Daerah Mukah sehingga tahun
sendiri ataupun dari luar kawasan tah Brunei dan Kerajaan Brooke yang 2003.
Abang Manai bin Abang Dreman di- pentadbirannya, para musuh tidak be- amat mempercayai dan yakin kepada
lahirkan di Mukah pada tahun 1830an. rani menentangnya tetapi sebaliknya beliau.
Ayahnya, Abang Dreman (juga dike- menghormati serta mengikut nasihat Pehin Orang Kaya Setia Raja Abang
nali sebagai Pipit) bin Orang Kaya dan arahannya dengan sepenuh hati. Manai telah diisytiharkan secara ras- Fort Burdett II, 1911.
Abang Abong. Semasa muda, Abang Semasa zaman Abang Manai menget- minya sebagai salah seorang wira
Manai terkenal dengan kegagahan, uai masyarakat ini, keadaan di Mukah dalam negeri ini oleh Kerajaan Neg-
keberanian dan kebijaksanaannya. pada ketika itu amat aman dan mak- eri Sarawak pada 27 Julai 1993. Plak
Oleh itu, semasa Sarawak masih mur. peringatannya telah diletakkan di Tugu
berada di bawah pemerintahan Brunei, Pahlawan di Taman Muzium Sarawak,
beliau telah dilantik oleh Sultan Abdul Mukah Dibawah Pemerintahan Kuching agar generasi masa kini dan
Mumin sebagai Pehin Orang Kaya Se- Kerajaan Brooke akan datang dapat mengenali, meng-
tia Raja untuk menjaga masyarakat hormati dan mengingati beliau seba-
Melanau di Mukah. Beliau merupakan Pada tahun 1853, Sultan Brunei, gai wira Sarawak.
moyang kepada Ketua Menteri Sara- Sultan Abdul Mumin telah menyerah-
wak yang kita kasihi, YAB Pehin Sri kan kesemua tanah di antara Batang Sebagai mengingati keunggu-
Haji Abdul Taib Mahmud. Sadong dan Batang Oya dan selanjut- lan beliau, sebatang jalan di antara
nya pada 11 Ogos 1861, Sultan Brunei Jalan Song, Jalan Wan Alwi dan Muara
Sebagai Orang Kaya Setia Raja telah menyerahkan kesemua sungai Tabuan telah dinamakan sempena
Dalam Masyarakat Melanau dan tanah dari Batang Oya ke Kidu- nama beliau serta sebuah pusat kom-
rong Bintulu kepada Kerajaan Brooke. ersil di sepanjang jalan tersebut telah
Dilihat dari segi pelantikannya se- Kerajaan Brooke masih mengekalkan diberi nama ’Medan Setia Raja Com-
bagai Orang Kaya Setia Raja, Abang sistem perundangan yang diamalkan mercial Centre’ Kuching.
Manai telah melaksanakan tugasnya oleh pemerintah Brunei kerana me- Di Mukah, sebuah Boulevard dalam
sebagai Ketua Masyarakat Melanau nyedari pemimpin masyarakat tem- kawasan luar bandar yang bernilai
dengan cara yang bijak. patan dapat memberi arahan dan di- RM7.2 juta dan Masjid Mukah yang
Di samping menjadi pemimpin hormati oleh rakyat tempatan. bernilai RM4 juta juga dinamakan
yang berani dan bijaksana, beliau Justeru, pada tahun 1883, Raja sebagai Setia Raja dan telah dibuka
sentiasa menjaga kebajikan kaumnya Charles Brooke iaitu Raja Brooke secara rasminya masing-masing pada
dan membantu dalam menyelesaikan Kedua telah melantik Abang Manai 26 Mac 1994 dan 28 Februari 1998.
pelbagai masalah sosial pada bila-bila sebagai Ketua Orang Melanau untuk Di bandar Miri pula, yang merupa-
masa. menjaga hal ehwal masyarakat di ka- kan tempat kelahiran Ketua Menteri
Abang Manai amat dihormati oleh wasan Mukah. YAB Pehin Sri Haji Abdul Taib Mahmud
masyarakat Melanau disebabkan oleh Pehin Orang Kaya Setia Raja Abang sebatang jalan juga telah dinamakan
kepimpinan serta peribadinya yang Manai juga telah diberi kuasa untuk Jalan Setia Raja.
peramah. Kerana keupayaannya da-
Fort Burdett, 1954.
22 23
berasal dari perkataan ‘Mindanao’. menyelesaikan masalah penduduk
Walau bagaimanapun, tidak terda- dan bertindak jika terdapat gangguan
pat bukti sejarah yang menunjukkan atau pergerakan anti kerajaan di ka-
hubung kait di antara dua perkataan wasan tersebut. Menurut amalan tra-
ini. disi, Abang Manai merupakan seorang
Berdasarkan peta yang diterbitkan penyelesai masalah dan dengan ke-
di Itali pada tahun 1595, perkataan unggulannya beliau dapat bertindak-
‘Malano’ telah ditulis di sepanjang balas dan menyelesaikan apa juga
kawasan pesisiran pantai yang meli- masalah yang mungkin menimbulkan Fort Butdett II
puti Batang Oya, Batang Mukah dan perasaan menentang pemerintah.
Batang Balingian. Ini dapat menun-
jukkan bahawa masyarakat Melanau Kesimpulan Bangunan Fort Burdett telah dibina
telah menetap sejak sekian lama di sekitar tahun 1910 – 1911. Ia mer-
kawasan ini. Tidak dapat dinafi kan bahawa Pe- upakan pusat pentadbiran kerajaan
Orang Melanau mendakwa panggi- hin Orang Kaya Setia Raja Abang Ma- Kolonial British di Daerah Mukah ke-
lan ini telah diberikan oleh orang Me- nai bin Abang Dreman merupakan se- tika itu. Apabila Perang Dunia Kedua
layu Brunei. Orang Melanau sendiri orang pemimpin yang unggul dalam meletus sekitar tahun 1939 hingga
merujukkan diri mereka sebagai ‘A- masyarakat Melanau di Mukah pada 1945, Bangunan Fort Burdett II telah
Likou’ yang bermaksud ‘orang sungai’. kurun ke-19. musnah terbakar.
Secara umumnya, orang Melanau da- Sebagai pemimpin yang bertang- Pada tahun 1954 Fort Burdett telah
pat dikategorikan kepada tiga sub gungjawab dalam melindungi kaum- dibangunkan kembali di tapak yang
kumpulan iaitu Melanau Islam, Kris- nya daripada musuh dan menyelesai- lain bagi menggantikan Fort Burdett
tian dan Pagan. lam menyelesaikan pelbagai masalah kan masalah kaumnya, beliau bukan II yang telah musnah. Bangunan ini
serta dalam menghadapi cabaran sahaja amat dihormati oleh kaum- telah menjadi pusat pentadbiran Pe-
Latar Belakang Peribadi sama ada daripada masyarakat itu nya sendiri, malahan oleh pemerin- jabat Daerah Mukah sehingga tahun
sendiri ataupun dari luar kawasan tah Brunei dan Kerajaan Brooke yang 2003.
Abang Manai bin Abang Dreman di- pentadbirannya, para musuh tidak be- amat mempercayai dan yakin kepada
lahirkan di Mukah pada tahun 1830an. rani menentangnya tetapi sebaliknya beliau.
Ayahnya, Abang Dreman (juga dike- menghormati serta mengikut nasihat Pehin Orang Kaya Setia Raja Abang
nali sebagai Pipit) bin Orang Kaya dan arahannya dengan sepenuh hati. Manai telah diisytiharkan secara ras- Fort Burdett II, 1911.
Abang Abong. Semasa muda, Abang Semasa zaman Abang Manai menget- minya sebagai salah seorang wira
Manai terkenal dengan kegagahan, uai masyarakat ini, keadaan di Mukah dalam negeri ini oleh Kerajaan Neg-
keberanian dan kebijaksanaannya. pada ketika itu amat aman dan mak- eri Sarawak pada 27 Julai 1993. Plak
Oleh itu, semasa Sarawak masih mur. peringatannya telah diletakkan di Tugu
berada di bawah pemerintahan Brunei, Pahlawan di Taman Muzium Sarawak,
beliau telah dilantik oleh Sultan Abdul Mukah Dibawah Pemerintahan Kuching agar generasi masa kini dan
Mumin sebagai Pehin Orang Kaya Se- Kerajaan Brooke akan datang dapat mengenali, meng-
tia Raja untuk menjaga masyarakat hormati dan mengingati beliau seba-
Melanau di Mukah. Beliau merupakan Pada tahun 1853, Sultan Brunei, gai wira Sarawak.
moyang kepada Ketua Menteri Sara- Sultan Abdul Mumin telah menyerah-
wak yang kita kasihi, YAB Pehin Sri kan kesemua tanah di antara Batang Sebagai mengingati keunggu-
Haji Abdul Taib Mahmud. Sadong dan Batang Oya dan selanjut- lan beliau, sebatang jalan di antara
nya pada 11 Ogos 1861, Sultan Brunei Jalan Song, Jalan Wan Alwi dan Muara
Sebagai Orang Kaya Setia Raja telah menyerahkan kesemua sungai Tabuan telah dinamakan sempena
Dalam Masyarakat Melanau dan tanah dari Batang Oya ke Kidu- nama beliau serta sebuah pusat kom-
rong Bintulu kepada Kerajaan Brooke. ersil di sepanjang jalan tersebut telah
Dilihat dari segi pelantikannya se- Kerajaan Brooke masih mengekalkan diberi nama ’Medan Setia Raja Com-
bagai Orang Kaya Setia Raja, Abang sistem perundangan yang diamalkan mercial Centre’ Kuching.
Manai telah melaksanakan tugasnya oleh pemerintah Brunei kerana me- Di Mukah, sebuah Boulevard dalam
sebagai Ketua Masyarakat Melanau nyedari pemimpin masyarakat tem- kawasan luar bandar yang bernilai
dengan cara yang bijak. patan dapat memberi arahan dan di- RM7.2 juta dan Masjid Mukah yang
Di samping menjadi pemimpin hormati oleh rakyat tempatan. bernilai RM4 juta juga dinamakan
yang berani dan bijaksana, beliau Justeru, pada tahun 1883, Raja sebagai Setia Raja dan telah dibuka
sentiasa menjaga kebajikan kaumnya Charles Brooke iaitu Raja Brooke secara rasminya masing-masing pada
dan membantu dalam menyelesaikan Kedua telah melantik Abang Manai 26 Mac 1994 dan 28 Februari 1998.
pelbagai masalah sosial pada bila-bila sebagai Ketua Orang Melanau untuk Di bandar Miri pula, yang merupa-
masa. menjaga hal ehwal masyarakat di ka- kan tempat kelahiran Ketua Menteri
Abang Manai amat dihormati oleh wasan Mukah. YAB Pehin Sri Haji Abdul Taib Mahmud
masyarakat Melanau disebabkan oleh Pehin Orang Kaya Setia Raja Abang sebatang jalan juga telah dinamakan
kepimpinan serta peribadinya yang Manai juga telah diberi kuasa untuk Jalan Setia Raja.
peramah. Kerana keupayaannya da-
Fort Burdett, 1954.
22 23
